Na tej stronie chcielibyśmy przedstawić Państwu obowiązujące rozmiary / formaty papierów.

Rozmiary papieru - role

Formaty papieru norma ISO 216

Podstawowa w Polsce norma arkuszy papieru jest zgodna z międzynarodową normą ISO 216. Najbardziej znanym formatem tego rodzaju jest A4 (210mmx297mm).

Norma ta pierwotnie została stworzona przez niemiecką instytucję DIN (DIN 476) w 1922 r., choć formaty papieru zawarte w tej normie powstały we Francji na przełomie XVIII i XIX w., i były już wcześniej powszechnie używane w Europie Zachodniej, oprócz Wielkiej Brytanii.

Norma ISO 216 definiuje trzy serie formatów: A, B i C. Format C określa głównie rozmiary kopert.

Formaty papieru serii A

Stosunek boków w formacie A jest zawsze jak 1 do √2 z zaokrągleniem do pełnych milimetrów. Taki stosunek długości boków powoduje, że po złożeniu arkusza na pół krótszymi bokami do siebie uzyskuje się dwa arkusze, o takiej samej proporcji boków, jak arkusz wyjściowy.

Rozmiary formatu A0 są tak dobrane, aby jego powierzchnia wynosiła 1 m². Kolejne formaty z tej serii są tworzone przez dzielenie arkuszy w połowie ich dłuższego boku. Stąd format A1 jest połową A0, A2 połową A1, A3 połową A2, itd., jednak zawsze z zaokrągleniem do pełnych milimetrów.

Formaty papieru serii B

Wymiary formatów B są średnią geometryczną z dwóch pośrednich wymiarów A (zatem i ich proporcje są jak 1 do √2), z zaokrągleniem do pełnych minimetrów, np. wymiary boków B1 są średnią geometryczną z boków A1 i A0. Wreszcie, wymiary formatów C są średnią geometryczną z odpowiednich wymiarów A i B, np. format C2 jest średnią geometryczną z A2 i B2.

Formaty papieru serii C

Seria formatów C jest głównie pomyślana do kopert. Ich numeracja informuje, jakiego rodzaju papier formatu A można bez składania umieścić w danej kopercie, np. do koperty C4 mieści się bez składania papier A4. Jeśli papier A4 zostanie raz złożony na pół, będzie miał wymiary A5 – a zatem zmieści się w kopercie C5. Dwukrotne złożony na pół papier A4 mieści się idealnie w kopercie C6. Także i w tym formacie proporcje boków spełniają stosunek 1 do √2.

Ze względu na swoją praktyczność norma ta jest stosowana w większości krajów świata. Wyjątkiem są tylko USA, Kanada, Meksyk i Japonia.

W USA i Kanadzie najbardziej popularnym formatem papierów jest system Letter-Legal-Executive, zaś w Japonii istnieje system, który ma nieco podobną strukturę do systemu ISO, ale z zupełnie innymi wymiarami niż w ISO. Istnieje też tradycyjna norma arkuszy drukarskich, które są wciąż w użyciu w Polsce i wielu innych krajach świata.

Formaty papieru system amerykański

System amerykański jest uproszczonym i nie do końca zdefiniowanym systemem wywodzącym się z tradycyjnego systemu brytyjskiego. Ze wszystkich formatów stosowanych w systemie amerykańskim największe znaczenie praktyczne mają letter ("listowy"), legal ("oficjalny") i executive ("biurowy"). Wszystkie te formaty są definiowane w calach.

Oprócz tego, we wszystkich instytucjach rządowych USA stosowano obowiązkowo format "government-letter" (8×10½ cala). Format ten wprowadził sekretarz handlu USA Herbert Hoover, który chciał w ten sposób zaoszczędzić na kosztach działania rządu USA, gdyż w tym czasie format ten był powszechnie stosowany w kołonotatnikach w szkołach na terenie tego kraju i arkusze papieru w tym formacie były tańsze od arkuszy w innych formatach. Format ten zniósł dopiero Ronald Reagan, ze względu na to, że nie obsługiwały go kserokopiarki, które zaczęły się masowo rozpowszechniać w latach jego prezydentury i które narzuciły współczesny format "US-legal". Format "government-letter" wciąż jednak pozostaje popularny w USA, jako podstawowy format papieru do kołonotatników.

Amerykańskie wymiary papieru są obecnie standardem w USA, Kanadzie i Meksyku.

Lista oficjalnych formatów stosowanych w USA:

Formaty papieru tradycyjny system brytyjski

Tradycyjny system brytyjski powstał w połowie XVIII w. i był w użyciu w imperium brytyjskim aż do jego upadku po II wojnie światowej. Z systemu tego wywodzi się współczesny system amerykański – pozostałe kraje dawnego Imperium przeszły w większości na system ISO 216. W samej Wielkiej Brytanii system ten był stopniowo zastępowany systemem ISO od połowy lat 60. XX w. Pewne elementy tego systemu są jednak wciąż w użyciu w sądownictwie brytyjskim i na dworze królewskim.

System ten opiera się na kilkunastu podstawowych formatach papieru, których pochodne, podobnie jak w systemie ISO 216, tworzy się przez cięcie podstawowego formatu w połowie ich dłuższego boku. Formaty powstające przez cięcie formatów podstawowych oznacza się przedrostkami pochodzącymi z łaciny, np. poprzez trzykrotne złożenie na pół formatu "Royal" uzyskuje się format "Royal Octavo".

Niektóre, częściej używane formaty brytyjskie:

Formaty papieru system japoński

W Japonii obowiązuje norma JIS, która definiuje dwie główne serie formatów. Seria A – jest mniej więcej zgodna z serią A ISO 216, jednak nieco inaczej zaokrągla wymiary mniejszych formatów do pełnych mm. Wymiary serii B są zdefiniowane jako posiadające 1,5 raza mniejsze powierzchnie od wymiarów serii A. Stąd wymiary boków japońskiej serii B nie odpowiadają serii B ISO lecz są od niej średnio 1,22 raza mniejsze od odpowiednich wymiarów serii A.

W Japonii istnieje także kilka tradycyjnych wymiarów papieru, które są głównie stosowane do druku książek i nie występują w ogólnie dostępnych artykułach papierniczych. Dwa najbardziej znane wymiary tego rodzaju to Shiroko-ban i Kiku.

Formaty papieru stosowane w drukarniach

W Polsce i wielu innych krajach, w drukarniach stosuje się formaty, które wywodzą się z długiej tradycji tego zawodu. Ich nazewnictwo przypomina nieco tradycyjny system brytyjski. Jest on oparty na mierze calowej. W Polsce tradycyjnie stosowano system zaczynający się od rozmiaru "pełnego" (folio) posiadającego złote proporcje, z którego poprzez kolejne cięcie w połowie tworzy się kolejne pod-formaty: